مدیریت ریسک در کسب و کار

مدیریت ریسک به معنای شناسایی، ارزیابی و اولویت‌بندی خطرات و به دنبال آن استفاده از منابع یکپارچه و اقتصادی برای به حداقل رساندن خطرات، نظارت و کنترل تأثیر حوادث ناگوار و یا به حداکثر رساندن تحقق فرصت‌ها است. 

خطرات و ریسک‌ها می‌توانند از منابع مختلفی از جمله عدم ثبات در بازارهای مالی، تهدیدات ناشی از عدم موفقیت پروژه، تعهدات قانونی، تصادفات، بلایای طبیعی و حملات عمدی از سوی یک دشمن نشئت گیرند.

انواع ریسک

ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک

ریسک سیستماتیک ریسک هایی هستند که کلیه اوراق بهادار را تحت تاثیر قرار می دهند که از جمله مهمترین آن‌ها عبارت است از: ریسک نرخ بهره، ریسک تورم، ریسک نرخ ارز، ریسک سیاسی و ریسک‌بازار.

ریسک های غیر سیستماتیک ریسک هایی هستند که بر یک یا چند نوع اوراق بهادار اثرگذار می‌باشند؛ که مهمترین آن‌ها عبارت است از: ریسک‌های اعتباری، ریسک‌های تجاری، ریسک‌های مالی، ریسک‌های نقدینگی و ریسک‌های عملیاتی.

ریسک‌های بازار

ریسک‌های بازار ناشی از حرکات یا نوسانات غیرمنتظره در قیمت‌ها یا نرخ‌های بازار می‌باشند. به طور مثال سقوط ارزش سهام یک بانک، می‌توانند منجر به تغییر قیمت‌‌ها و یا نرخ‌های بازار شوند و ریسک‌های بازار را تقویت نمایند.

ریسک‌های اعتباری

ریسک‌های اعتباری، ضررهای محتملی هستند که در اثر یک رخداد اعتباری اتفاق افتاده باشند؛ که رخداد اعتباری نیز زمانی که توانایی طرف قرارداد در انجام تعهداتش تغییر کند، اتفاق می‌افتد. علاوه بر این، ریسک‌اعتباری شامل ریسک‌دولت‌ها زمانی که روی نرخ‌های برابری ارز اعمال نظر می‌کنند نیز می‌گردد.

ریسک‌های نقدینگی

• ریسک نقدینگی دارایی 
  زمانی که معامله با قیمت رایج بازار قابل انجام نباشد، ظاهر شده و بین طبقات دارایی‌های مختلف در زمان‌های متفاوت، نسبت به شرایط بازار می‌تواند تغییر کند.
• ریسک‌نقدینگی تامین مالی
  به ناتوانایی پرداخت تعهدات برمی‌گردد، که می‌تواند به نقد کردن سریع و تبدیل ضرر روی کاغذ به ضرر واقعی، منجر شود.

ریسک عملیاتی

ناشی از اشتباهات و خطاهای فنی حین عملیات کسب و کار است. اشتباهات مدیریتی، فقدان تجربه و دانش کافی از حوزه کسب و کار، نقص در اطلاعات، مشکل در پردازش داده‌ها و معاملات و غیره، همگی می‌توانند سرمنشا ریسک‌های عملیاتی تلقی شوند.

راهبردهای مدیریت ریسک

ارزیابی موقعیت

معیارهایی که برای ارزیابی ریسک مورد استفاده قرار می‌گیرند باید تعیین شوند و ساختار آنالیز آن‌ها نیز باید به دقت تعریف شود.

شناسایی ریسک

شرکت باید خطرات بالقوه‌ای را که ممکن است بر روند فعالیت شرکت یا پروژه تأثیر منفی بگذارند را شناسایی و تعریف کند.

تجزیه و تحلیل ریسک

پس از شناسایی نوع ریسک، باید احتمال وقوع آن و همچنین پیامدهای آن را تعیین کند. هدف از تحلیل ریسک‌ها، درک بیشتر نمونه‌های آن‌ها و چگونگی تأثیر آن‌ها بر پروژه‌ها و اهداف شرکت است.

ارزیابی ریسک

پس از تعیین احتمال کلی و ارزیابی ریسک‌ها و خطرات شرکت باید دریابد که ریسک‌ها و خطرات شناسایی و ارزیابی شده تا چه اندازه می‌توانند برای کسب و کار، خطرناک و مخرب باشند.

کاهش ریسک

دراین مرحله ضرر و زیان‌های پرخطرترین ریسک‌هایی را شناسایی کرده و تا حد امکان کاهش دهید و برای انجام این کار از برنامه‌ها و کنترل‌های استانداردهای کاهش ریسک استفاده کنید. 

مشورت و برقراری ارتباط

سهامداران داخلی و خارجی یک شرکت باید در تمام مراحل ارزیابی و فرآیند مدیریت ریسک، در جریان کار قرار گیرند و در هنگام تصمیم‌گیری نیز با آنان مشورت شود.

مزایای مدیریت ریسک

• شناسایی آسان تر قطب های خطرساز
• به حداقل رساندن وقوع مشکلات غافل گیر کننده
• داده های باکیفیت و بهتر
• ارتباطات بهتر
• بودجه بندی بهتر
• تضمین موفقیت
• تضمین موفقیت
• تمرکز بهتر

فرق مدیرت ریسک با مدیریت بحران

مدیریت ریسک به معنای مدیریت و پیشگیری قبل از وقوع حادثه است اما مدیریت بحران یعنی مدیریت وضعیت بحرانی پس از وقوع یک حادثهٔ ناگهانی. مدیریت ریسک پیش از وقوع هر حادثه‌ای، احتمالات مختلف را در نظر می‌گیرد تا در صورت بروز حادثه، آسیب‌های احتمالی را به حداقل برساند. اما مدیریت بحران به رفع مشکلات پس از وقوع حادثه می‌پردازد.